Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό γεγονός στη ζωή της γυναίκας, κατά το οποίο η απότομη πτώση στα επίπεδα των οιστρογόνων οδηγεί σε διακοπή της ωορρηξίας και της εμμήνου ρύσεως. Μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση αφού έχουν περάσει 12 μήνες από την τελευταία περίοδό της. Αν και φυσιολογικό γεγονός, η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσει πολλά δυσάρεστα συμπτώματα τα οποία, ωστόσο, βελτιώνονται με διάφορες παρεμβάσεις.
Σε ποια ηλικία συμβαίνει;
Η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης είναι τα 51 με 52 έτη αλλά, σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να συμβεί πολύ νωρίτερα ή αργότερα. Όταν η εμμηνόπαυση συμβαίνει πριν τα 40 έτη, τότε καλείται πρόωρη εμμηνόπαυση (ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, Premature Ovarian Failure- P.O.F.). Την πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσουν διάφοροι παράγοντες (π.χ. γενετικοί, ιατρογενείς) αν και συνήθως δεν ανευρίσκεται αίτιο. Συμβαίνει σε περίπου 1% του πληθυσμού, έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γενικότερη υγεία της γυναίκας και, συνεπώς, συνιστάται θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μέχρι τη μέση ηλικία εμμηνόπαυσης. Η συντήρηση γονιμότητας (κατάψυξη ωαρίων) την κατάλληλη χρονική στιγμή είναι χρήσιμη, ωστόσο, σε αντίθετη περίπτωση, η σύλληψη περιλαμβάνει δότρια ωαρίων.
Υπάρχουν διαφορετικά στάδια στην εμμηνόπαυση;
Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε την έννοια της εμμηνόπαυσης με αυτήν της περι-εμμηνόπαυσης. Αν κι η εμμηνόπαυση αφορά μια δεδομένη χρονική στιγμή, η περι-εμμηνόπαυση αφορά τη χρονική περίοδο από τη στιγμή που η γυναίκα θα εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα μέχρι και, τελικά, την εμμηνόπαυση. Διαρκεί, κατά μέσο όρο, 2 με 5 έτη και σωστά αποκαλείται και μετάβαση στην εμμηνόπαυση, καθώς ο οργανισμός αρχίζει να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Χαρακτηρίζεται από διαταραχές της περιόδου, επιδείνωση των προ-εμμηνορρυσιακών συμπτωμάτων και εμφάνιση κάποιων από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;
Τα κλασσικά συμπτώματα είναι οι εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις, η μειωμένη ποιότητα ύπνου, η επίδραση στη γενικότερη ψυχολογία της γυναίκας, η μείωση στη συγκέντρωση και τη μνήμη, η ξηρότητα του κόλπου και η μειωμένη libido καθώς κι αλλαγές στο σωματικό βάρος και το μεταβολισμό. Οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η πλειονότητα των γυναικών εμφανίζει ήπια μόνο συμπτώματα, ωστόσο, ένα 20% εμφανίζει πιο έντονα συμπτώματα.
Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης;
Σε αυτές συγκαταλέγονται η οστεοπενία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα (νούμερο 1 αιτία θνητότητας των γυναικών παγκοσμίως), η άνοια και τα προβλήματα μνήμης καθώς κι η ατροφία και ξηρότητα του ουρογεννητικού συστήματος.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες μέθοδοι αντιμετώπισης;
Τρόπος Ζωής: Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής έχει καταδειχτεί πως μειώνει τη συχνότητα αλλά και τη βαρύτητα των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων. Αυτό περιλαμβάνει αερόβια σωματική άσκηση, υγιεινή κι ισορροπημένη διατροφή, απώλεια βάρους (σε γυναίκες με αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος), αποφυγή του καπνίσματος και μείωση της πρόσληψης αλκοόλ και καφεΐνης.
Συμπληρώματα Διατροφής: Τα τελευταία χρόνια, η χρήση τους έχει κερδίσει έδαφος. Η βιταμίνη Ε, βιταμίνη C, βιταμίνες B6 και B9, μαγνήσιο, ψευδάργυρος και ασβέστιο είναι χρήσιμα σε αυτήν τη φάση της ζωής της γυναίκας. Τα φυτο-οιστρογόνα μεταβολίζονται στον οργανισμό σε ουσίες με ήπια οιστρογονική δράση και θεωρούνται μια «φυσική» λύση σε γυναίκες με συμπτώματα της εμμηνόπαυσης που δεν επιθυμούν (ή αντενδείκνυται) να χρησιμοποιήσουν θεραπεία με οιστρογόνα. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε μόνο πιστοποιημένα και κατάλληλα ελεγμένα συμπληρώματα διατροφής.
Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης (Hormone Replacement Therapy, HRT): Σκοπός είναι η υποκατάσταση των επιπέδων των οιστρογόνων. Υπάρχουν διάφορες οδοί χορήγησης, ανάλογα με την επιθυμία της γυναίκας και τις ιατρικές ενδείξεις. Σε γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή, η χορήγηση οιστρογόνου πρέπει να συνοδεύεται με χορήγηση προγεστερόνης για την προστασία του ενδομητρίου (εσωτερικής επένδυσης της μήτρας) από προ-κακοήθεια και κακοήθεια. Μικρή ποσότητα αίματος είναι συνήθης κατά τους πρώτους 3 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας, ωστόσο, κολπική αιμόρροια που επιμένει πέραν του 3μήνου, χρήζει άμεσης διερεύνησης. Είναι σημαντική η τακτική επαφή με τον γυναικολόγο κι η συστηματική ανασκόπηση της ανάγκης και της ασφάλειας συνέχισης της θεραπείας, η οποία, συνήθως, δε διαρκεί πάνω από 5 έτη. Μια ειδική κατηγορία αποτελούν οι γυναίκες στις οποίες τα συμπτώματα περιορίζονται στο ουρογεννητικό σύστημα. Σε αυτές τις ασθενείς, η τοπική θεραπεία με οιστρογόνα, εφόσον κριθεί ασφαλής, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ξηρότητα του κόλπου, τη συχνουρία και το αίσθημα καύσους κατά την ούρηση. Αν η τοπική χρήση οιστρογόνων αντενδείκνυται, μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα με λιπαντική δράση που δεν περιέχουν ορμόνες.
Μη ορμονικά σκευάσματα: Διάφορα αντικαταθλιπτικά, σε χαμηλές δόσεις, μπορεί να βελτιώσουν τόσο τις εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις, όσο και τις αλλαγές στη διάθεση.
Συνοπτικά, η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό γεγονός που, ωστόσο, σε κάποιες γυναίκες, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα με σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα και να αποτρέψουν τις αρνητικές, μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης. Συμβουλευτείτε τον Δρ. Γρηγοριάδη Γεώργιο για μια εμπεριστατωμένη συμβουλευτική σχετικά με την πρόληψη των προβλημάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση αλλά και την ανακούφιση από τα δυσάρεστα συμπτώματα αυτής της περιόδου της ζωής.