Τι είναι ο προληπτικός έλεγχος των μαστών;
Ο προληπτικός έλεγχος των μαστών αφορά ασυμπτωματικές γυναίκες (γυναίκες που δεν εμφανίζουν ύποπτες βλάβες στους μαστούς) κι αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του μαστού στα αρχικά στάδια, οπότε και βελτιώνονται τα ποσοστά ίασης.
Ιστορικό και Κλινική Εξέταση:
Ξεκινάμε με ένα πλήρες ατομικό κι οικογενειακό ιστορικό. Ακολουθεί η κλινική εξέταση των μαστών, η οποία περιλαμβάνει, αρχικά, επισκόπηση της περιοχής με δυνατό φως για πιθανές ορατές αλλοιώσεις και, κατόπιν, ψηλάφηση των μαστών, της μασχάλης και του λαιμού για την ύπαρξη λεμφαδένων.
Ψηφιακή μαστογραφία:
Αποτελεί απλή ακτινολογική εξέταση, κατά την οποία, ο μαστός τοποθετείται μεταξύ δύο πλακών και λαμβάνονται εικόνες που μπορούν να διαγνώσουν βλάβες στους μαστούς σε αρχόμενο στάδιο. Συστήνεται να ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών και να πραγματοποιείται ετήσια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις υψηλού κινδύνου (και με βάση την κρίση του ιατρού), ο έλεγχος ενδέχεται να ξεκινήσει νωρίτερα. Αν απαιτούνται περαιτέρω διαγνωστικές πληροφορίες, μπορεί να γίνουν πρόσθετες μαστογραφικές λήψεις.
Υπέρηχος Μαστών:
Δεν έχει ακτινοβολία και είναι ένα επιπρόσθετο, χρήσιμο εργαλείο στην πρόληψη αλλά και το χαρακτηρισμό αλλοιώσεων των μαστών. Είναι πολύ χρήσιμο σε νεότερες γυναίκες με πυκνούς μαστούς, όπου η μαστογραφία έχει χαμηλότερη ευαισθησία.
Μαγνητική Τομογραφία Μαστών:
Η μαγνητική τομογραφία έχει πρόσφατα κερδίσει έδαφος ως εξέταση, τόσο στην πρόληψη όσο και στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Συνίσταται να πραγματοποιείται μεταξύ 7ης και 14ης ημέρας του εμμηνορρυσιακού κύκλου, ενώ ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται λόγω του σχετικά υψηλού ποσοστού ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Έχει ένδειξη σε γυναίκες με γνωστή μετάλλαξη BRCA1 και 2 καθώς κι εκείνες με θετικό οικογενειακό ιστορικό που ξεκινάνε το screening νωρίτερα από τον γενικό πληθυσμό.
Πότε και πόσο συχνά;
Σύμφωνα με το American Cancer Society, οι γυναίκες με μέτριο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού ακολουθούν τις εξής οδηγίες:
- 40-44 έτη: Έναρξη ετήσιου ελέγχου με μαστογραφία.
- 45-54 έτη: Μαστογραφία κάθε χρόνο.
- 55 έτη και άνω: Μαστογραφία κάθε δεύτερο χρόνο ή μπορούν να συνεχίσουν με ετήσιο έλεγχο αν το επιλέξουν. Ο έλεγχος να συνεχίζεται σε γυναίκες σε καλή γενική κατάσταση και σε αυτές με προσδόκιμο επιβίωσης άνω των 10 ετών.
Ως μέτριου κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού θεωρούνται οι γυναίκες που δεν έχουν προσωπικό ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, δεν φέρουν γονιδιακή μετάλλαξη που αυξάνει τον κίνδυνο (π.χ. BRCA) και δεν έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία πριν τα 30 έτη.
Σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, η American Cancer Society προτείνει έλεγχο με μαστογραφία και μαγνητική τομογραφία σε ετήσια βάση, από την ηλικία των 30 ετών.
Ταξινόμηση BIRADS:
Αποτελεί έναν κώδικα επικοινωνίας (αριθμός από το 1 έως το 6) ο οποίος συνοδεύει κάθε εξέταση που αφορά τον μαστό και καθοδηγεί την περαιτέρω αντιμετώπιση.
BIRADS 0: Ανεπαρκής Εξέταση: Σημαίνει πως η εξέταση δεν μας έδωσε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε. Χρειαζόμαστε περαιτέρω απεικονιστικές εξετάσεις ή σύγκριση με προηγούμενες εξετάσεις.
BIRADS 1: Αρνητικό αποτέλεσμα.
BIRADS 2: Καλοήθη ευρήματα: Ο κίνδυνος κακόηθειας εκτιμάται στο 0%, οπότε και συνιστάται συνέχιση του ελέγχου ρουτίνας, χωρίς την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης.
BIRADS 3: Πιθανώς καλοήθη ευρήματα: Ο κίνδυνος κακοήθειας παραμένει πολύ μικρός αλλά όχι μηδενικός (>0% αλλά >/= 2%). Συνιστάται, λοιπόν, επανέλεγχος το αργότερο σε 6 μήνες.
BIRADS 4: Ύποπτο για κακοήθεια εύρημα: Διακρίνονται σε 3 υποκατηγορίες, με αύξοντα κίνδυνο κακοήθειας (4a,4b,4c). Στην κατηγορία αυτή, συστήνεται η λήψη βιοψίας, κατευθυνόμενης με ακτινολογική μέθοδο, άμεσα για την ιστολογική ταυτοποίηση της βλάβης.
BIRADS 5: Εξαιρετικά ύποπτο για κακοήθεια εύρημα: Ο κίνδυνος κακοήθειας, σε αυτήν την κατηγορία, ξεπερνά το 95% και, συνεπώς, συνιστάται άμεση λήψη βιοψίας από τη βλάβη για ιστολογική επιβεβαίωση και ταυτοποίηση, ώστε να οργανωθούν τα επόμενα βήματα.
BIRADS 6: Γνωστός καρκίνος από βιοψία.