Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών;
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (Σ.Π.Ω., PCOS) είναι μια πολύ συχνή ενδοκρινολογική διαταραχή της γυναίκας, η οποία υπολογίζεται ότι αφορά το 4-5% των γυναικών. Πρόκειται για μια πολύπλοκη, ετερογενή διαταραχή με μη ξεκάθαρη αιτιολογία, για τη διάγνωση της οποίας απαιτούνται τουλάχιστον 2 από τα 3 παρακάτω (κριτήρια του Rotterdam):
- Διαταραχές του εμμηνορρυσιακού κύκλου
- Υπερανδρογοναιμία (παρουσία αυξημένων επιπέδων ανδρογόνων στο αίμα) και/ ή συμπτώματα αυτής (π.χ. ακμή, τριχοφυΐα).
- Πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών στο υπερηχογράφημα.
Είναι σημαντικό να μη συγχέεται το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) με την πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα (PCO), η οποία συναντάται σε περίπου 20% των γυναικών.
Τι προκαλεί το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;
Αν κι η ακριβής αιτιολογία παραμένει άγνωστη, στο σύνδρομο εμπλέκονται η αντίσταση στην ινσουλίνη, τα αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων καθώς και γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Οι γυναίκες με Σ.Π.Ω. εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 καθώς και σακχαρώδη διαβήτη της κύησης.
Ποια είναι τα Συμπτώματα;
- Διαταραχές της περιόδου: Συνήθως σχετίζεται με αραιομηνόρροια (η περίοδος εμφανίζεται με καθυστέρηση) ή αμηνόρροια (μη έλευση περιόδου). Επίσης, η έμμηνος ρύση, όταν έρχεται, μπορεί να είναι εντονότερη από το φυσιολογικό ή να διαρκεί περισσότερο. Ειδικά σε γυναίκες με παχυσαρκία, το Σ.Π.Ω. μπορεί να σχετίζεται με αύξηση προκαρκινικών αλλοιώσεων ή κακοήθειας του ενδομητρίου (εσωτερικού της μήτρας).
- Διαταραχές ωορρηξίας: Οι διαταραχές στα επίπεδα των ορμονών συνοδεύονται από ακανόνιστη ωορρηξία ή και απουσία αυτής. Είναι εύλογο πως αυτές οι διαταραχές σχετίζονται με υπογονιμότητα.
- Αρρενοποιητικά φαινόμενα: Λόγω υψηλών επιπέδων ανδρογόνων στο αίμα, παρατηρούνται συμπτώματα όπως υπερτρίχωση, ακμή, λιπαρό δέρμα ή αλωπεκία ανδρικού τύπου. Είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες αιτίες υπερανδρογονισμού, όπως διαταραχές στα επινεφρίδια (π.χ. συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων).
Αν και η αντίσταση στην ινσουλίνη στα πλαίσια του συνδρόμου συχνά συνοδεύεται από παχυσαρκία κι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη, ένα ποσοστό γυναικών με Σ.Π.Ω. έχουν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του Σ.Π.Ω.;
Σε πρώτο στάδιο, ενδείκνυται συστηματική άσκηση και μια υγιής κι ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φυτικές ίνες, ω-3 λιπαρά οξέα και βραδείας απορρόφησης υδατάνθρακες. Σε γυναίκες με παχυσαρκία, συνιστάται η απώλεια βάρους με στόχο ο Δείκτης Μάζας Σώματος να βρεθεί εντός φυσιολογικού (18.5-24.9). Σε περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν παρά τα προαναφερθέντα βήματα, η περαιτέρω αντιμετώπιση καθοδηγείται από το κυρίαρχο σύμπτωμα αλλά και τις προτεραιότητες της γυναίκας.
- Διαταραχές της περιόδου: Η συστηματική χρήση αντισυλληπτικών δισκίων μπορεί να σταθεροποιήσει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο. Είναι προφανές πως αυτή η μέθοδος δεν έχει ένδειξη σε γυναίκες που προσπαθούν για εγκυμοσύνη τη δεδομένη χρονική στιγμή.
- Υπογονιμότητα: Η πρόκληση ή υποβοήθηση της ωοθυλακιορρηξίας γίνεται, συνήθως, με τη χρήση χαπιών, με πιο γνωστό την Κιτρική Κλομιφαίνη. Η χορήγηση συνοδεύεται από τακτικό υπερηχογραφικό έλεγχο κι έλεγχο των επιπέδων ορμονών στο αίμα. Σε περιπτώσεις αντίστασης στην Κιτρική Κλομιφαίνη, μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά σκευάσματα από του στόματος (Λετροζόλη) ή σε μορφή ενέσεων (Γοναδοτροφίνες).
- Υπερανδρογονισμός: Αντισυλληπτικά δισκία με ήπια αντι-ανδρογόνο δράση μπορούν να βοηθήσουν, πέραν της ρύθμισης του κύκλου, και στη βελτίωση των συμπτωμάτων λόγω των υψηλών επιπέδων ανδρογόνων, όπως η ακμή κι η υπερτρίχωση. Σε περίπτωση μη βελτίωσης, μπορεί να χορηγηθούν σκευάσματα που περιέχουν δραστικές ουσίες όπως η σπιρονολακτόνη.
Αναφέραμε πως η αντίσταση στην ινσουλίνη παίζει κεντρικό ρόλο στην παθοφυσιολογία του Σ.Π.Ω. Συνεπώς, η μετφορμίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τις θεραπείες που προαναφέραμε. Τέλος, να σημειωθεί πως η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν μυοινοσιτόλη μπορεί να είναι, επίσης, χρήσιμη στη θεραπεία του Σ.Π.Ω.
Συνοψίζοντας, το Σ.Π.Ω. είναι μια περίπλοκη διαταραχή με πολλαπλές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, τη γονιμότητα και τη γενικότερη υγεία της γυναίκας. Αν πάσχετε (ή πιστεύετε ότι μπορεί να πάσχετε) από Σ.Π.Ω., μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον Δρ. Γρηγοριάδη Γεώργιο, ο οποίος θα σας κατευθύνει με επαγγελματισμό κι επιστημονική κατάρτιση στη διάγνωση κι αντιμετώπιση του προβλήματός σας.