Η παρουσία αίματος δημιουργεί, εύλογα, σημαντικό άγχος στη μέλλουσα μητέρα και το σύντροφό της. Αν και το σύμπτωμα αφορά, συνήθως, μικρή ποσότητα αίματος που δεν θέτει σε κίνδυνο την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου, απαιτείται πάντα να σας δει άμεσα ο μαιευτήρας σας για να αποκλειστούν σοβαρά αίτια.
Ποια είναι τα πιθανά αίτια?
Συχνά η αιμόρροια ξεκινά από τον τράχηλο της μήτρας και/ ή τον κόλπο και σταματά χωρίς κάποια παρέμβαση από τον μαιευτήρα. Το σημαντικό είναι, όπως προαναφέραμε, να αποκλείσουμε τα σοβαρά αίτια για τη μητέρα και το έμβρυο: Τέτοια είναι η επαπειλούμενη αποβολή/ πρόωρος τοκετός, η αποκόλληση πλακούντα (όταν διαχωρίζεται ο πλακούντας από τη μήτρα), ο προδρομικός πλακούντας (πλακούντας σε χαμηλή θέση μέσα στη μήτρα, ο οποίος μπορεί και να καλύπτει το έσω στόμιο του τραχήλου της μήτρας), τα προδρομικά ομφαλικά αγγεία, η ρήξη ουλής προηγηθείσας καισαρικής τομής κ.ά. Σε κάποιες περιπτώσεις, παρά τη λεπτομερή εξέταση, μπορεί να μην είμαστε σε θέση να εξακριβώσουμε την αιτία της αιμόρροιας.
Τι πρέπει να κάνω αν δω αίμα?
Αρχικά, να μην πανικοβληθείτε και να έρθετε σε άμεση επαφή με τον μαιευτήρα σας. Πέραν της λήψης του ιστορικού (ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία πόνου, η ποσότητα και η χροιά του αίματος, οι κινήσεις του εμβρύου κ.α), θα απαιτηθεί κλινική εξέταση, υπερηχογραφική εκτίμηση του εμβρύου και, ανάλογα με την περίπτωση και το πόσο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνη, καρδιοτοκογράφημα για την καταγραφή των παλμών του εμβρύου. Η αντιμετώπιση του κάθε περιστατικού είναι διαφορετική και εξαρτάται από τα ευρήματα των παραπάνω εξετάσεων. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί επείγουσα καισαρική τομή.
Ας αναλύσουμε, όμως, περαιτέρω κάποια από αυτά τα αίτια.
Εκτρόπιο τραχήλου: Αποτελεί συνηθισμένη αιτία. Στην εγκυμοσύνη, και υπό την επίδραση των ορμονών, ο τράχηλος μπορεί να γίνει ‘’εύθρυπτος’’ και, μετά από σεξουαλική επαφή ή και αυτόματα, να οδηγήσει σε αιμόρροια. Το αίμα είναι συνήθως ζωηρό ερυθρό, μικρή ποσότητα και σταματάει μόνο του, χωρίς παρέμβαση. Δεν αποτελεί ανησυχητικό εύρημα για τη μητέρα ή το έμβρυο.
Αποβολή ή πρόωρος τοκετός: Η κολπική αιμόρροια μπορεί να είναι αποτέλεσμα της διαστολής του τραχήλου, η οποία μπορεί να συμβεί με ή χωρίς οδύνες και μπορεί να συνοδεύεται από ρήξη των εμβρυικών υμένων (σπάσιμο των νερών). Πριν τις 23-24 εβδομάδες κύησης, το κύημα δεν θεωρείται βιώσιμο, ενώ μετά την παραπάνω ηλικία, γίνεται απόπειρα για ανάνηψη του νεογνού. Η πρόγνωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το πόσο προχωρημένη είναι η κύηση (είναι ευνόητο πως η πρόγνωση, γενικά, βελτιώνεται με την πρόοδο της κύησης).
Αποκόλληση πλακούντα: Συνήθως εμφανίζεται ως αποτέλεσμα υπέρτασης της κύησης/ προεκλαμψίας και συνοδεύεται από έντονο, ξαφνικό κοιλιακό πόνο και, συνήθως, σημαντική ποσότητα αίματος κολπικά. Μιας και ο πλακούντας είναι υπεύθυνος για τη μεταφορά των θρεπτικών στοιχείων προς το έμβρυο, είναι προφανές πως αν αποκολληθεί, υπάρχει άμεσος κίνδυνος για το έμβρυο. Επίσης, η ποσότητα του αίματος μπορεί να είναι μεγάλη, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και την μητέρα. Απαιτείται, λοιπόν, άμεση παρέμβαση από τον μαιευτήρα, συνήθως επείγουσα καισαρική τομή.
Προδρομικός πλακούντας: Συμβαίνει όταν η πρόσφυση του πλακούντα είναι χαμηλή μέσα στη μήτρα. Μπορεί να καλύπτει μέρος ή και όλο το έσω στόμιο του τραχήλου. Η απώλεια αίματος σε αυτήν περίπτωση δεν συνοδεύεται από πόνο και μπορεί να είναι σημαντική, θέτοντας σε κίνδυνο τη μητέρα και το έμβρυο, οπότε και απαιτείται άμεση παρέμβαση από τον μαιευτήρα.
Προδρομικά ομφαλικά αγγεία: Πρόκειται για σπάνια κατάσταση κατά την οποία τα η διαδρομή των αιμοφόρων αγγείων από το έμβρυο στον πλακούντα δεν προστατεύεται από τον ομφάλιο λώρο ή τους ιστούς του πλακούντα και περνά κοντά από τον τράχηλο. Σε περίπτωση ρήξης των εμβρυικών υμένων, η αιμόρροια που ακολουθεί είναι απειλητική για το έμβρυο( αν και όχι για τη μητέρα) και απαιτείται, και πάλι, επείγουσα καισαρική τομή.
Ρήξη ουλής καισαρικής τομής: Η ουλή της προηγηθείσας καισαρικής τομής μπορεί, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις (π.χ. σε απόπειρα VBAC) να ‘’σπάσει΄, απειλώντας τη ζωή του εμβρύου. Η αιμορραγία συνοδεύεται από ξαφνικό, έντονο πόνο. Σε περίπτωση μεγάλης αιμορραγίας η οποία δεν μπορεί να ελεγχθεί διαφορετικά, μπορεί ακόμη και να απαιτηθεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) για τη διάσωση της μητέρας
Σε περίπτωση που η μητέρα είναι Rhesus αρνητική, να θυμόμαστε πως ενδείκνυται να χορηγηθεί ένεση Rophylac για αποφευχθεί η Rhesus ευαισθητοποίηση, η οποία θα έχει αρνητική επίπτωση σε μελλοντικές εγκυμοσύνες.
Εμπιστευθείτε τον Δρ. Γρηγοριάδη Γεώργιο για την παρακολούθηση της εγκυμοσύνης σας και τον τοκετό σας. Ο ιατρός έχει πολυετή εμπειρία στην μαιευτική στο Ηνωμένο Βασίλειο (μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων- Γυναικολόγων, RCOG) και στις κυήσεις υψηλού κινδύνου.