Τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα μας φέρουν στην επιφάνειά τους αντιγόνα, η παρουσία των οποίων καθορίζει και την ομάδα αίματος στην οποία ανήκουμε. Πέραν της κατηγοριοποίησης κατά ΑΒΟ (μπορεί να είστε ομάδα Α, Β, ΑΒ ή Ο), σημαντική είναι και η κατηγοριοποίηση κατά Rhesus (αρνητικό ή θετικό). Το άρθρο αυτό αφορά τη φροντίδα των εγκύων που είναι Rhesus αρνητικό, όταν το έμβρυο που κυοφορούν είναι Rhesus θετικό ή δεν είναι γνωστή η ομάδα Rhesus του εμβρύου.
Ρέζους αρνητικό: τι σημαίνει
Η ομάδα αίματος της εγκύου ελέγχεται στα πλαίσια των αιματολογικών εξετάσεων που γίνονται στο 1ο τρίμηνο της κύησης. Όταν η έγκυος είναι Ρέζους αρνητική, αυτό σημαίνει ότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια της δεν φέρουν το αντιγόνο RhD. Γιατί, όμως, αυτό είναι σημαντικό?
Αν η Ρέζους αρνητική μητέρα εκτεθεί σε αίμα με παρουσία του αντιγόνου RhD (Ρέζους θετικό), ο οργανισμός της θα δημιουργήσει αντισώματα κατά του RhD.
Τι μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση της Ρέζους αρνητικής μητέρας
Γίνεται αντιληπτό ότι το πρόβλημα αφορά περιπτώσεις που το έμβρυο είναι Ρέζους θετικό. Δεν προκύπτει θέμα ευαισθητοποίησης της μητέρας αν γνωρίζουμε πως το έμβρυο που κυοφορεί είναι Ρέζους αρνητικό.
Καταστάσεις ή συμβάντα κατά την κύηση που μπορεί να οδηγήσουν στην είσοδο εμβρυικού αίματος στην μητρική κυκλοφορία, μπορούν να προκαλέσουν την ευαισθητοποίηση της μητέρας και τη δημιουργία αντισωμάτων.
Τέτοια συμβάντα μπορεί να είναι ο τραυματισμός της κοιλιάς της εγκύου, η κολπική αιμόρροια, επεμβατικές πράξεις όπως η αμνιοπαρακέντηση/βιοψία χοριακών λαχνών, η εξωμήτριος κύηση και η απόξεση για παλίνδρομη κύηση ή αμβλωση.
Τι μπορεί να αποτρέψει την ευαισθητοποίηση της μητέρας;
Πρόκειται για τη χορήγηση στη μητέρα, σε ενέσιμη μορφή, έτοιμων αντι-D αντισωμάτων (ανοσοσφαιρίνη anti-D, Rhophylac). Αυτά δεσμεύουν τα αντιγόνα RhD, πριν ο οργανισμός της μητέρας δημιουργήσει τα δικά του anti-D αντισώματα.
Η χορήγηση απαιτείται μετά από επεισόδια που μπορεί να οδηγήσουν σε είσοδο του εμβρυικού αίματος στη μητρική κυκλοφορία (τα αναφέραμε παραπάνω). Επίσης, ακόμη και αν δεν υπάρξουν τέτοια επεισόδια κατά την κύηση, χορηγείται η Rhophylac περίπου στις 28 εβδομάδες της κύησης, καθώς και μετά τη γέννηση ενός Ρέζους θετικού μωρού.
Φυσικά, με τις σύγχρονες μεθόδους, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν το μωρό είναι Ρέζους θετικό ή αρνητικό, πριν αυτό γεννηθεί. Αυτό μπορεί να γίνει με την εξέταση αίματος NIPT, χωρίς να απαιτηθεί αμνιοπαρακέντηση ή βιοψία χοριακών λαχνών.
Δε θα χρειαστείτε Rhophylac αν και ο σύντροφος είναι Ρέζους αρνητικό (τότε υποχρεωτικά και το μωρό θα είναι Ρέζους αρνητικό) ή αν έχετε ήδη ευαισθητοποιηθεί και δημιουργήσει αντισώματα από προηγούμενο συμβάν.
Αιμολυτική νόσος των νεογνών (HDFN):
Ο κίνδυνος αφορά μελλοντικές εγκυμοσύνες με Ρέζους θετικό μωρό. Τα αντισώματα που κυκλοφορούν στο αίμα της μητέρας περνούν στη κυκλοφορία του εμβρύου μέσω του πλακούντα, προκαλώντας καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων του (αιμόλυση) και σοβαρή αναιμία, αν και η κατάσταση δεν απειλεί την υγεία της μητέρας. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μετάγγιση αίματος στο αγέννητο μωρό. Μετά τον τοκετό, το παιδί είναι πιθανό να εισαχθεί σε μονάδα νεογνών.
Αν είστε έγκυος (ή προσπαθείτε να μείνετε έγκυος), μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας. Ο Δρ. Γρηγοριάδης Γεώργιος είναι μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου των Μαιευτήρων και Γυναικολόγων του Ηνωμένου Βασιλείου (Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, RCOG) και διαθέτει πολυετή, εκτενή εμπειρία στην Μαιευτική και τις κυήσεις υψηλού κινδύνου.
